Polskie wynalazki XXI wieku
XXI wiek dopiero się rozpoczął, ale biorąc pod uwagę przyspieszające tempo przemian technicznych, technologicznych i społecznych, w tym niepełnym ćwierćwieczu mogło pojawić się więcej innowacyjnych rozwiązań, niż w poprzednich stuleciach.
Przedstawiamy kilka z wielu, najciekawszych polskich wynalazków XXI wieku.
Asymetryczne systemy liczbowe – polski wynalazek, który stał się językiem światowej elektroniki
Jarosław Duda, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie na Wydziale Matematyki i Informatyki, będąc jeszcze studentem, w latach 2006-2014 opracował metodę naukową nazwaną kodowaniem ANS. Pozwala ona kompresować dane w komputerach i innych urządzeniach elektronicznych, dzięki czemu szczególnie duże pliki jak zdjęcia czy filmy, będą zajmować mniej miejsca bez utraty jakości. W trakcie pracy nad metodą przedstawiał swoje dokonania na specjalistycznych forach, co zaowocowało próbą opatentowania kodu przez Google. Dzięki presji środowiska udało się przerwać procedurę. Kod zgodnie z intencją twórcy zaczął być wykorzystywany przez wszystkich zainteresowanych. Trafił do rozwiązań Linuxa, Google, Facebooka, Apple i niezliczonych innych podmiotów. W marcu 2021 twórca zorientował się, że w Stanach Zjednoczonych wniosek patentowy na jego rozwiniętą metodę rANS złożył Microsoft. I co więcej w styczniu 2022 roku go otrzymał. Z powodu wysokich kosztów prowadzenia postępowań sądowych w USA, nie udało się unieważnić patentu Microsoftu.
Wielosegmentowe pionowe turbiny wiatrowe – ekologia i ekonomia z Podlasia
Od 2008 Waldemar Piskorz z Podlasia pracuje nad nowym podejściem do pozyskiwania energii wiatrowej. Wymyślona przez niego i jego zespół pionowa segmentowa turbina wiatrowa może generować energię przy wietrze o prędkości już 1m/s (to o ok. 70% mniej niż obecne wiatraki), dodatkowo są o wiele niższe, dzięki czemu nie stanowią przeszkód dla transportu lotniczego ani nie generują tak dużego hałasu.
Wynalazek jest chroniony patentami europejskimi: EP4248087, EP3129647
Grafen – materiał przyszłości
Grafen zrobił medialną furorę kilka lat temu. Jego struktura sprawia, że jest stukrotnie mocniejszy niż stal, a przy tym niezwykle lekki. Polski wątek w rozwoju grafenu zawdzięczamy prof. Włodzimierzowi Strupińskiemu i jego zespołowi z Politechniki Warszawskiej. Stworzyli oni i opatentowali autorską metodę wytwarzania grafenu o najwyższej jakości.
P.391416 prawo w mocy
Niebieski laser – Top-Gan Sp. Z o.o. i Instytut Wysokich Ciśnień PAN
Laser półprzewodnikowy zamienia energię elektryczną w światło spójne, a pierwszy z nich powstał ponad 40 lat temu na bazie arsenku galu (GaAs). Jego kolor zależy od użytego materiału. Niebieski laser powstaje na bazie monokryształów azotku galu GaN, jednak ten materiał nie występuje w przyrodzie, a jego stworzenie wymaga warunków trudniejszych niż wytworzenie sztucznych diamentów.
Tu wkroczyli naukowcy z Instytutu Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk, którzy od 2001 roku pracowali nad technologią uzyskiwania monokryształów azotku galu. Specyficzne zaplecze Instytutu umożliwiło opracowanie rewolucyjnej metody, dzięki której wytwarzano monokryształy o jakości przewyższającej te powstające w innych laboratoriach. Metoda ta została zgłoszono do Urzędu Patentowego w 2021 roku jako “Sposób wytwarzania dwuwymiarowej matrycy diod laserowych półprzewodnikowych oraz matryca diod laserowych półprzewodnikowych” i od 4 września 2023 roku cieszy się ochroną patentową.
P.437357 prawo w mocy
Otoimplant – proteza ucha środkowego
Dr Magdalena Ziąbka, z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH wraz ze swoim zespołem badawczym opracowała innowacyjną protezę ucha środkowego. Implant nie tylko umożliwia rekonstrukcję łańcucha kosteczek słuchowych, ale działa również bakteriobójczo, co wspomaga rekonwalescencje i zmniejsza ryzyko infekcji. Efektem jest poprawa słuchu u szerokiej rzeszy pacjentów z wadami słuchu.
Proteza chroniona jest patentem międzynarodowym w procedurze PCT.
„Formation method of a middle ear prosthesis” PCT/PL2013/000069
To tylko niektóre z licznych innowacji, których twórcami są Polacy. Warto poczytać także o współtwórcy OpenAI, który wprowadził sztuczną inteligencję na szerokie wody – Wojciechu Zarembie, o Lucjanie Łągiewce twórcy tzw. “zderzaka Łągiewki” wykorzystującej Energetyczny Przetwornik Akumulacyjno-Rozpraszający czy o kapsułkach BioCam, które mogą zrewolucjonalizować badania medyczne takie jak kolonoskopia i gastroskopia.
Polski wkład w rozwój techniki można dostrzec w wielu branżach. Dziś nadal często zdarza się, że rozwój innowacyjnych rozwiązań i ich komercjalizacja odbywa się poza granicami naszego kraju. Liczymy na to, że Polska w XXI wieku będzie równie atrakcyjna dla twórców, tak aby mogli i chcieli kreowali w niej lepszą przyszłość dla wszystkich.
