Obowiązek używania znaku towarowego – gwarancja ochrony i napęd dla marki

Czym jest rzeczywiste używanie znaku towarowego? Kto może go używać? Co grozi przedsiębiorcy, który po uzyskaniu ochrony na swoje oznaczenie nie zatroszczy się o wyrobienie swojej marki? Warto mieć na uwadze, iż samo uzyskanie prawa z rejestracji na znak towarowy, potwierdzone otrzymaniem świadectwa ochronnego, nie daje przedsiębiorcy gwarancji utrzymania prawa w mocy przez cały dziesięcioletni okres ochronny. Jeżeli właściciel znaku oczekuje, że jego oznaczenie stanie się rozpoznawalną marką i jednocześnie nie będzie narażone na pojawienie się innych produktów z identycznym oznaczeniem , które zastąpią jego towary na rynku, musi podjąć dodatkowy wysiłek. Dzięki temu znak będzie bezpieczny, a jego ochrona przyczyni się z podwójną mocą do sukcesu przedsiębiorstwa.

Używanie znaku to korzystanie z niego w sposób zarobkowy i stosowanie go w celu odróżnienia w obrocie oznaczanych nim towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów lub usług innego przedsiębiorstwa. Używanie znaku w obrocie gospodarczym oznacza podjęcie szeregu powtarzających się czynności, dzięki którym znak staje się rozpoznawany przez mających z nim styczność konsumentów. Do takich działań należy przede wszystkim umieszczanie znaku na towarach lub ich opakowaniach, ich import lub eksport, posługiwanie się nim w celu reklamy. „Rzeczywiste używanie” polega zatem na oznaczaniu znakiem towarów lub usług wprowadzanych do obrotu przez danego przedsiębiorcę. Należy zwrócić uwagę, że kampanie reklamowe pełnią olbrzymią rolę w procesie skutecznego używania znaku towarowego. Wiadomym jest, że głównym celem zastosowania znaku w reklamie jest pozyskanie klientów oraz co za tym idzie, zwiększenie sprzedaży, pod warunkiem, że reklama będzie się łączyć z obecnością towarów lub usług w obrocie. Niestety wielu przedsiębiorców wychodzi z mylnego założenia, iż sama obecność oznaczenia w obrocie wystarczy, aby potwierdzić używanie znaku, podczas gdy dopiero zagwarantowanie odbiorcy, że towar lub usługa nim oznaczana pochodzi z określonego przedsiębiorstwa jest traktowane jako rzeczywiste używanie znaku. Celem przedsiębiorcy powinno być bowiem wywołanie skojarzenia znaku z towarem lub usługą.

Właściwe zrozumienie pojęcia używania znaku towarowego jest dla przedsiębiorcy kluczem do sukcesu, a także gwarantem uniknięcia komplikacji w postaci wszczętego przez Urząd Patentowy postępowania sprzeciwowego. Należy mieć na uwadze, że w toku postępowania w sprawie sprzeciwu wobec zgłoszenia znaku towarowego, w odpowiedzi na sprzeciw, zgodnie z art. 152¹⁹ ust.4 pwp zgłaszający może podnieść zarzut nieużywania wcześniejszego znaku towarowego w sposób rzeczywisty w ciągu nieprzerwanego okresu 5 lat przed datą dokonania zgłoszenia znaku towarowego będącego przedmiotem sprzeciwu dla towarów objętych sprzeciwem, chyba że istnieją ważne powody tego nieużywania lub nie upłynął okres 5 lat od daty zarejestrowania wcześniejszego znaku. W przypadku uznania zarzutu za zasadny, Urząd Patentowy oddala sprzeciw. W praktyce zapis ten oznacza, że brak rzeczywistego używania znaku towarowego pozbawia uprawnionego do wcześniejszego znaku możliwości powołania się na swoje prawo w postępowaniu sprzeciwowym.

Uprawniony do znaku towarowego musi mieć na względzie, że używanie znaku wewnątrz swojego przedsiębiorstwa lub też używanie go w celach prywatnych, nie zostanie uznane za rzeczywiste używanie znaku. Znak musi bowiem pojawić się poza sferą działalności uprawnionego. W praktyce oznacza to, iż posługiwanie się znakiem poprzez umieszczanie go w dokumentacji produkcyjnej, tj. stosowanie go jedynie w celach wewnętrznych, nie będzie stanowiło argumentu na korzyść uprawnionego w postępowaniu przed Urzędem Patentowym. Warto więc zainwestować w szeroko rozumianą promocję oznaczenia i dotarcie do jak największej grupy odbiorców celem uniemożliwienia postawienia zarzutu nieużywania znaku w sposób rzeczywisty przez konkurencję.

Co do zasady z obowiązku używania znaku powinien wywiązać się przedsiębiorca, uprawniony do tego znaku. Istnieje jednak możliwość uznania używania go przez inną osobę. Należy jednak pamiętać, że aby używanie cudzego znaku towarowego odbywało się zgodnie z prawem musi ono następować za zgodą uprawnionego. Zgoda może opierać się na umowie licencyjnej wpisanej do rejestru, która musi mieć formę pisemną pod rygorem nieważności.

Uprawniony do znaku towarowego lub też osoba upoważniona przez niego do jego używania muszą mieć na względzie, iż od używania znaku w sposób właściwy, w rozumieniu pwp, zależy utrzymanie jego ochrony. Nie wystarczy bowiem regularnie opłacać ochrony znaku na kolejny dziesięcioletni okres – trzeba zadbać również o to, aby znak był realnie i w  sposób ciągły używany w obrocie gospodarczym. Konsekwencje niedopilnowania tego obowiązku są niestety nieodwracalne w skutkach, bowiem brak rzeczywistego używania znaku w okresie pięciu lat może prowadzić do jego wygaszenia, a co za tym idzie do utraty prawa ochronnego.