Nowość – dlaczego jest tak ważna?

Słowo nowość jest powszechnie stosowane w bardzo różnych kontekstach, dlatego, w zależności od okoliczności, każdy może je zrozumieć inaczej. W prawie własności przemysłowej słowo nowość ma kluczowe znaczenie dla uzyskiwania ochrony innowacyjnych rozwiązań. Nowością musi się wykazać zarówno zgłoszony do ochrony wynalazek, wzór użytkowy, jak i wzór przemysłowy, a w pewnym zakresie również topografia układu scalonego.

Stan techniki – state of art

Pojęcie nowości w prawie własności przemysłowej nierozerwalnie wiąże się z pojęciem stanu techniki. W przeciwieństwie do słowa nowość, które często pojawia się w codziennym użyciu, sformułowanie „stan techniki” wydaje się co najmniej zagadkowe. Aby przybliżyć jego znaczenie warto przytoczyć tłumaczenie tego zwrotu. Po angielsku „stan techniki” to „state of art”, zwrot ten jest też używany potocznie w znaczeniu „najnowocześniejszy”. To skojarzenie wydaje się bardzo trafne. Wynalazek powinien być jak „najnowocześniejszy”.

Ujawnienie w stanie techniki

Stan techniki to nic innego jak ogół wiedzy na temat rozwiązań technicznych. Na tę wiedzę składają się wszystkie dostępne powszechnie informacje o technologiach i istniejących konstrukcjach. Do stanu techniki należą oczywiście też wszystkie wcześniejsze opublikowane zgłoszenia patentowe, nawet jeśli nie uzyskały ochrony.

Skoro nowość jest taka ważna, to należy o nią zadbać. Nowości szkodzi wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu produktów opartych na wynalazku, publikacja opisu rozwiązania w dowolnej formie wydawniczej lub w internecie, opublikowanie w środkach masowego przekazu, umieszczenie dokumentu w bibliotece dostępnej dla każdego zainteresowanego, a w szczególności w bazie danych dostępnej dla szerszego grona osób.

Do ujawnienia dochodzi również, gdy informacje o wynalazku zostaną pokazane potencjalnemu klientowi lub inwestorowi, np. poprzez zaprezentowanie szczegółów działania prototypu, o ile nie została zawarta odpowiednia umowa o zachowaniu poufności. Nawet reklama może zaszkodzić nowości, jeśli ujawnia cechy wynalazku w sposób umożliwiający jego odtworzenie, o oferowaniu prototypu na portalach aukcyjnych nie wspominając. Szczególnie często dochodzi do ujawnienia poprzez zaprezentowanie rozwiązania na konferencji naukowej. Nawet przedstawienie rozwiązania w referacie lub na wykładzie może nieść poważne skutki dla oceny nowości.

Jakiekolwiek ujawnienie do wiadomości publicznej niweczy cechę nowości. Przy czym należy podkreślić, że nie ma znaczenia, czy ktoś z tej wiedzy skorzystał, czy nie. Co więcej, nie ma znaczenia, czy ktokolwiek zrozumiał posiadaną informację. Istotne jest oczywiście, czy ujawnienie jest wystarczające do odtworzenia wynalazku, więc ma znaczenie jakie informacje zostały ujawnione, a nie komu. Wystarczy jednak, aby informacje o rozwiązaniu były dostępne dla szerszego kręgu osób niż sami twórcy, czy uprawniony do zgłoszenia.

Wyjątki

Jeśli dojdzie do oczywistego nadużycia wobec zgłaszającego, takie jak wspomniany nieuczciwy partner biznesowy, można zgłosić wynalazek w ciągu 6 miesięcy od daty ujawnienia, które nastąpiło na skutek tego nadużycia. Niestety ten czas może nie wystarczyć, jeśli zgłaszający nie wie, że doszło do ujawnienia.

Szczególnym przypadkiem jest ujawnienie rozwiązania poprzez jego wystawienie na wystawie międzynarodowej oficjalnej lub oficjalnie uznanej. Słowem kluczem jest tutaj „oficjalne”, a więc mowa o wystawach o odpowiednim statusie, co koniecznie trzeba zweryfikować przed wystawieniem rozwiązania. Czas na zgłoszenie rozwiązania wystawionego na takiej wystawie to 6 miesięcy od daty jego wystawienia.

Jeśli nasz wynalazek nie jest zgłaszany po raz pierwszy, na przykład nabyliśmy prawo do wynalazku zarejestrowanego za granicą i chcielibyśmy go zastrzec także w Polsce, to mamy na to 12 miesięcy od daty jego zgłoszenia po raz pierwszy w innym, zagranicznym, urzędzie patentowym. W przeciwnym razie ten sam wynalazek, znany za granicą, będzie szkodził przyznaniu mu ochrony w Polsce. Razem z pierwszeństwem z wystawy, jest to nazywane prawem tzw. pierwszeństwa uprzedniego.

Po co ta nowość

Przedstawione tutaj pojęcie nowości, w perspektywie prawa własności przemysłowej, służy rozstrzyganiu jakie rozwiązanie zasługuje na ochronę, a jakie nie. Zapobiega udzieleniu ochrony dwóm identycznym rozwiązaniom. Jest to również oręż dla każdego, kto uzna, że istniejący wynalazek nie zasługuje na ochronę. Podważając nowość najłatwiej wykazać, że rozwiązanie nie powinno być chronione. Dlatego jest to bardzo ważne pojęcie, któremu należy poświęcić odpowiednio dużo uwagi podejmując decyzję o sposobie ochrony posiadanego rozwiązania.