Czym różnią się prawa autorskie osobiste od praw autorskich majątkowych?

Czym są autorskie prawa osobiste?

Autorskie prawa osobiste, znane również jako prawa moralne, są kluczowym elementem prawa autorskiego. W polskim systemie prawnym, te prawa są nieodłącznie związane z twórcą utworu i mają za zadanie chronić jego więź z dziełem. Są one nieograniczone czasowo, niezbywalne i nie podlegają dziedziczeniu.

Autorskie prawa osobiste chronią nieograniczone w czasie i niepodlegające zrzeczeniu się lub zbyciu prawo twórcy do autorstwa utworu, oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo, a także nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności czy nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Warto zauważyć, że choć twórca nie może zrzec się ani zbyć tych praw, może zobowiązać się do niewykonywania niektórych z nich na rzecz innej strony, na przykład wydawcy. To oznacza, że może upoważnić inną osobę do podejmowania decyzji dotyczących wykorzystania jego utworu. Autorskie prawa osobiste są istotne dla ochrony niematerialnych aspektów dzieła twórczego i więzi między twórcą a jego utworem. Są one fundamentalne dla ochrony integralności oraz osobistego charakteru dzieła artystycznego lub literackiego​

Czym są prawa autorskie majątkowe?

Prawa autorskie majątkowe to zespół uprawnień przysługujących twórcy utworu, który dotyczy kwestii ekonomicznych tych uprawnień. Obejmują one prawa do reprodukcji, dystrybucji, publicznego wykonania, wyświetlania i tworzenia utworów zależnych. Te prawa majątkowe mogą być sprzedawane, licencjonowane lub przekazywane, co pozwala twórcom na komercjalizację swojej pracy. Są one również chronione przez prawo, umożliwiając twórcom dochodzenie swoich praw na drodze sądowej w przypadku naruszeń.

Autorskie prawa majątkowe przysługują twórcy lub podmiotowi, któremu twórca je udostępnił, udzielił na nie licencji lub odsprzedał. Autorskie prawa majątkowe obejmują wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za wykorzystywanie utworu. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ochrona autorskich praw majątkowych nie wymaga zastrzegania, rejestracji albo zgłaszania utworu. Przysługują one twórcy od chwili stworzenia utworu i dotyczą każdego przejawu działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalonego w dowolnej postaci. Do praw majątkowych należy również dozwolony użytek osobisty utworów chronionych prawem autorskim, który pozwala na nieodpłatne korzystanie z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.