Jak wskazano w preambule rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2012 z dnia 17 grudnia 2012 r. wprowadzającego wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej powołanie Jednolitego Sądu Patentowego (ang. Unified Patent Court – UPC) rozpatrującego sprawy związane z patentem europejskim o jednolitym skutku ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania tego patentu, spójności orzecznictwa i większej pewności prawa oraz opłacalności dla właścicieli patentu.
Jednolity Sąd Patentowy powstaje w celu rozstrzygania sporów dotyczących patentów europejskich o jednolitym skutku, ale także dotyczących dotychczasowych – „klasycznych” – patentów europejskich. Nie będzie on kolejną instytucją wymiaru sprawiedliwości Unii Europejskiej, ponieważ powołany jest na mocy porozumienia międzynarodowego wiążącego na chwilę obecną (kwiecień 2022) 17 krajów członkowskich UE. Sąd ten będzie jednak stosować prawo Unii Europejskiej, w tym będzie mógł kierować pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE.
UPC będzie wyłącznie właściwy m.in. w sprawach powództw dotyczących faktycznych lub grożących naruszeń patentów europejskich („klasycznych” oraz o jednolitym skutku), jak również w sprawach powództw dotyczących stwierdzenia braku naruszenia tych patentów.
Ponadto, przed UPC będzie także możliwe złożenie powództwa o unieważnienie obu rodzajów patentów europejskich, w tym dochodzenie takiego roszczenia w ramach powództwa wzajemnego. Oznacza to, że Sąd ten będzie posiadać część kompetencji, które dotychczas były właściwe wyłącznie dla Europejskiego Urzędu Patentowego w Monachium (ang. European Patent Office – EPO) lub dla krajowych sądów powszechnych rozstrzygających spory patentowe. W tym ostatnim przypadku warto zaznaczyć, że sądy krajowe zachowają swoje kompetencje w zakresie, w jakim nie będą one wchodziły w wyłączną właściwość UPC.