Czy warto pytać Wujka Google’a o patenty?

W dzisiejszych czasach informacja jest wielokrotnie określana mianem najcenniejszego towaru, który możemy posiąść lub sprzedać. Wśród przedsiębiorców i części naukowców coraz bardziej ugruntowana jest świadomość, że strategicznym rodzajem informacji z punktu widzenia powodzenia ich projektu, czy też pomysłu na biznes jest informacja patentowa, będąca zbiorem informacji naukowo-technicznych zawartych przede wszystkim w treści udzielonych patentów lub opisów wynalazków dopiero zgłoszonych do ochrony.

Wyszukanie interesujących nas danych w tak olbrzymim zbiorze nie jest łatwym zadaniem. Dlatego też współcześnie dysponujemy bazami danych, gromadzącymi informacje patentowe. Czasy, kiedy zbiory dokumentacji patentowej leżały na półce w bibliotece, a później były dostarczane na płytach CD lub DVD minęły już bezpowrotnie i obecnie możemy wybierać pośród wielu internetowych narzędzi wyszukiwawczych, które umożliwiają odnalezienie potrzebnych informacji w opisach wynalazków lub wzorów użytkowych z interesującej nas dziedziny techniki. Dostęp do niektórych ogólnodostępnych wyszukiwarek jest bezpłatny, zaś korzystanie z często bardziej zaawansowanych narzędzi komercyjnych wymaga wykupienia subskrypcji i cyklicznego wnoszenia – często niemałych – opłat.

Większość z bezpłatnych wyszukiwarek stanowią elektroniczne bazy danych poszczególnych, krajowych urzędów patentowych, które pomimo częstokroć mało przyjaznego interfejsu dla użytkownika mają jedną podstawową zaletę, a mianowicie zawarte w nich informacje są regularnie uaktualniane w toku pracy urzędu. W tej grupie warto również wymienić serwisy esp@cenet i European Patent Register, które pozwalają już na całkiem sensowne przeszukiwanie patentów europejskich. Niemniej jednak mają one istotne wady, wśród których należy wymienić brak możliwości przeszukiwania treści zastrzeżeń patentowych, które de facto określają zakres ochrony patentowej. Google Patents wydaje się być narzędziem wystarczającym do zrobienia wstępnego poszukiwania, gdyby nie fakt, że obejmuje jak dotąd jedynie kolekcje patentowe z 17 państw świata, a to wciąż za mało by mieć pełen obraz stanu techniki do bardziej zaawansowanych analiz patentowych, takich jak chociażby badanie zdolności patentowej czy też sprawdzenie czystości patentowej rozwiązania.

W odróżnieniu od darmowych narzędzi, wyszukiwarki komercyjne takie jak Thomson Innovation Thomson Reuters oraz PatBase Minesoft pozwalają na wybór kolekcji dokumentów patentowych z niemalże całego świata. Ponadto zawierają abstrakty azjatyckich publikacji patentowych przetłumaczone na język angielski, co bardzo ułatwia pracę. Treść anglojęzycznych streszczeń jest niejednokrotnie przeredagowywana w celu uwypuklenia nowości wynalazku i opisania problemu, który on rozwiązuje. Do niewątpliwych zalet płatnych wyszukiwarek należy możliwość tworzenia złożonych strategii poszukiwania, uwzględniających wiele parametrów, tj. słowa kluczowe, klasy, przedziały czasowe i zasięg terytorialny. Co więcej pozwalają one przeprowadzić poszukiwanie pełnotekstowe, a nie bazujące jedynie na często mylącym tytule wynalazku. Obok wymienionych powyżej kluczowych funkcji bazy te zawierają liczne dodatki jak na przykład narzędzia statystyczne, analizy trendów i wizualizacje wyników. Innym ciekawym narzędziem oferowanym przez komercyjne wyszukiwarki, jak chociażby Ambercite, jest wyszukiwanie podobnych patentów zasadzające się na wzajemnych cytowaniach pomiędzy dokumentami.

Podsumowując, osobom zainteresowanym wyszukiwaniem konkretnych informacji patentowych oferowany jest szereg narzędzi, przy pomocy których mogą tego dokonać. Do przeprowadzenia badania patentowego celem ogólnego zorientowania się w danej dziedzinie techniki wystarczające mogą okazać się ogólnodostępne, darmowe wyszukiwarki. Co jednak zrobić w sytuacji, gdy na podstawie przeprowadzonego badania patentowego ma zostać podjęta strategiczna decyzja z punktu widzenia rozwoju firmy czy to w zakresie finalnego kształtu opracowywanego rozwiązania, czy też dotycząca planów ekspansji na inne rynki?

Tutaj zasadniczą kwestią jest rzetelność i niezawodność użytego narzędzia, ponieważ zgromadzone dane w postaci dokumentów patentowych powinny być jak najpełniejsze i najaktualniejsze. Z drugiej strony podczas przeprowadzania badań patentowych bardzo ważne jest doświadczenie i umiejętność konstruowania zaawansowanych zapytań/strategii wyszukiwania przez osobę przeprowadzającą poszukiwania. Niejednokrotnie okazuje się, że dysponowanie najbardziej rozwiniętymi narzędziami nie zastąpi intuicji searchera w zakresie chociażby wyboru odpowiednich klas IPC (międzynarodowej klasyfikacji patentowej) do przeszukania. Warto w tym zakresie zaufać specjalistom, których doświadczenie może być kluczem do odnalezienia tego czego szukamy.

Autor: Adam Trawczyński