Alfreda Graczyk – Prestiżowe odkrycie w dziedzinie diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych

Odkrycie profesor Alfredy Graczyk, pozwalające zastosować fotouczulacze w diagnostyce i leczeniu chorób nowotworowych, przybliżyło świat medycyny do wynalezienia skutecznej terapii onkologicznej, która pozwoli uratować życie milionom osób.

Choć medycyna, również w obszarze onkologii, odnotowuje postęp w walce z chorobami nowotworowymi, to nadal zbyt wiele osób umiera wskutek zbyt późnej diagnozy oraz nieskutecznych metod leczenia. Metoda fotodynamiczna jawi się jako obiecująca technika, która daje szansę na zmniejszenie śmiertelności wynikającej ze schorzeń onkologicznych.

Onkologii na ratunek

Profesor Alfreda Graczyk jest dobrze znana w rodzimym środowisku onkologicznym. Specjalizuje się w zakresie fizykochemii związków kompleksowych, biochemii klinicznej oraz zastosowania laserów w medycynie. Przy wsparciu zespołu wprowadziła na polski grunt fotodynamiczną metodę rozpoznawania (PDD) i niszczenia chorób nowotworowych (PTD) oraz innych schorzeń, np. skórnych. Dzięki tej terapii tkanki nowotworowe są niszczone selektywnie, nie powodując zbędnego uszkodzenia tkanek zdrowych. Nie daje również tak znacznych efektów ubocznych jak terapie standardowe w postaci chirurgii, radioterapii i chemioterapii.

Wielkim osiągnięciem profesor Graczyk w dziedzinie onkologii jest współtworzenie patentów związanych z opracowaniem technologii otrzymywania i oczyszczania nowej klasy fotouczulaczy stosowanych w fotodynamicznej metodzie diagnostyki i terapii chorób nowotworowych – diaminokwasowe pochodne protoporfiryny (PP(AA)2Arg2) zostały opatentowane w 25 krajach [1]. Związek ten pozyskiwany jest z hemu, czerwonych krwinek przeterminowanej krwi (odpadów stacji krwiodawstwa). Ponadto fotouczulacze tego typu są dziesięć razy tańsze od tych wytwarzanych w Stanach Zjednoczonych [2].

PDT wykorzystuje się przy leczeniu schorzeń onkologicznych (m.in. nowotworów głowy, szyi, płuc, przełyku, trzustki, pęcherza moczowego, narządu rodnego) oraz nieonkologicznych (liszaj twardzinowy, gronkowiec złocisty, brodawczakowatość) [3]. Terapia fotodynamiczna nie należy do grona bardzo złożonych metod. Wymaga trzech składników:

• Fotouczulacza – uczulającego tkankę nowotworową na działanie światła,
• Źródła światła – wzbudzającego skumulowany w tkance nowotworowej fotouczulacz,
• Tlenu rozpuszczonego w tkance [4].

Długa lista osiągnięć

Inne dokonania profesor Alfredy Graczyk także budzą duże uznanie. Na swoim koncie ma ponad 120 publikacji naukowych, a także jest twórcą i współtwórcą 5 patentów. Zainicjowała w Polsce program badań określających poziom biopierwiastków i metali toksycznych w ludzkim organizmie. Wśród jej osiągnięć warto także zwrócić uwagę na współautorstwo w dziedzinie technologii otrzymywania suplementów wapniowo-magnezowych, cynkowych oraz cynkowo-miedziowych, wdrożonych do produkcji w zakładach farmaceutycznych [5]. Zdobyła kilka nagród cieszących się dużym prestiżem na świecie, w tym Złoty Medal Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w 1994 roku.

Choć ukończyła wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, to jej kariera naukowa związana jest z Wojskowa Akademią Techniczną – najpierw z Wydziałem Chemii i Fizyki Technicznej, a później z Instytutem Elektroniki Kwantowej i Instytutem Optoelektroniki.

Prace profesor Alfredy Graczyk nad zwiększeniem skuteczności metody fotodynamicznej to nie tylko prestiżowe wyzwanie, ale również zdeterminowane działanie, które ma zaowocować ocaleniem milionów ludzi przed utratą zdrowia lub życia.

Źródła:

1. A. Nowak-Stępniowska, P. Pergoł, A. Padzik-Graczyk, Metoda fotodynamiczna diagnostyki i leczenianowotworów — mechanizmy i zastosowania
2. H. Kleszcz, Jubileusz – 80. rocznica urodzin prof. dr hab. Alfredy Padzik-Graczyk
3. E. Jankiewicz, Jubileusz Profesor Alfredy Graczyk
4. Fundacja QLT, Alfreda Graczyk