Najważniejsze polskie wynalazki XX wieku
Zbliża się 11 listopada – Dzień Niepodległości. Przywrócenie Rzeczpospolitej Polski na mapę świata wiązało się z powołaniem do życia różnych instytucji państwowych. Jedną z nich był Urząd Patentowy, który na mocy dekretu wydanego przez Naczelnika Józefa Piłsudskiego powstał 13 grudnia 1918 r. Ten sam dokument regulował również podstawy zawodu rzecznika patentowego.
Kreatywność naszego narodu rozwijała się jednak niezależnie od państwowości, a ciekawe wynalazki, które zmieniały świat często powstawały i były rejestrowane za granicą. Pomysłowość i innowacyjność otwierała drogę do nowych rozwiązań i polepszała jakość życia w wielu jego dziedzinach. Swój ślad w nauce i sztuce pozostawili: Kopernik, Maria Skłodowska-Curie, Fryderyk Chopin i wielu innych. Tym razem jednak chcemy przedstawić mniej znanych, ale równie znaczących polskich twórców, działających w XX i XXI wieku.
Poznaj ciekawe polskie wynalazki XX wieku:
Józef Kosacki – Polak, który zatrzymał śmierć, dzięki ręcznemu wykrywaczowi min.
Pierwszy ręczny detektor elektromagnetyczny, czyli właściwie wykrywacz metalu pozwalający na wykrywanie min lądowych powstał w 1941 roku, jako wynalazek Józefa Kosackiego. Z uwagi na trwającą wówczas drugą wojnę światową twórca postanowił zrezygnować z patentu, ratując tym samym życie wielu tysiącom osób. Rysunki techniczne zostały przekazane rządowi Wielkiej Brytanii, a następnie trafiły do wszystkich wojsk alianckich. Po zakończeniu wojny wynalazek okazał się niezastąpiony przy przywracaniu terenów niedawnych działań wojennych do użytku. Z pewnymi modyfikacjami był używany, aż do lat 90 ubiegłego wieku.
Hilary Koprowski – szczepionka przeciw polio, która ratuje miliony!
Hilary Koprowski urodził się w 1916 roku w Warszawie, jednak na krótko przed wybuchem II wojny światowej wyjechał do Włoch i Brazylii, by w końcu dotrzeć do USA i tam się osiedlić. Jako wirusolog i immunolog badał wirus polio, który wywołuje chorobę Heinego-Medina. W 1948 roku, wraz z dwoma amerykańskimi kolegami stworzył działającą szczepionkę, a by sprawdzić jej skuteczność wypróbował pierwszą dawkę na sobie i techniku, który towarzyszył mu w procesie badawczym. Dzięki działaniom Koprowskiego do Polski trafiło 9 milionów dawek szczepionek, co pozwoliło opanować epidemię zachorowań.
Podobnie, jak wynalazek Józefa Kosackiego, szczepionka nie została opatentowana i trafiła do masowej produkcji w imię ratowania zdrowia ludzkości.
Henryk Magnuski – prekursor podręcznej komunikacji
O ile nie czytasz tego artykułu na telefonie, to masz go w kieszeni lub gdzieś w zasięgu ręki, prawda? Czy wyobrażasz sobie życie bez możliwości wygodnej komunikacji na odległość? Jeśli nie, to poznaj Henryka Magnuskiego. Ten polski wynalazca urodził się w 1909 roku w Warszawie, a krótko przed wybuchem II wojny światowej wyjechał do USA w celach edukacyjnych i pozostał tam na stałe. Pracując w Galvin Manufacturing Corporation (który później zmienił nazwę na Motorola) zaangażował się w projekt związany z radiokomunikacją i stworzył pierwsze przenośne radiostacje. Odchodząc na emeryturę miał na swoim koncie około 30 patentów, które usprawniły komunikację i znacząco wpłynęły na naszą dzisiejszą codzienność.
Józef Hofmann – twórca doskonalący rzeczy codziennego użytku m.in. wycieraczek samochodowych i stołka z regulowaną wysokością
Sławę zdobył głównie jako najwyższej klasy pianista, ale zafascynowany codziennością stworzył też około 70 wynalazków. Jego najbardziej znanymi rozwiązaniami technicznymi są wycieraczki samochodowe i stołek z regulowaną wysokością. Wszystkie jego pomysły były mocno osadzone w codzienności inspirowanej jego dwiema pasjami: muzyką i motoryzacją. Wycieraczki samochodowe powstały z inspiracji ruchami metronomu. Doceniła je firma Ford i wdrożyła do produkcji w swoich zakładach. Hofmann koncerty muzyczne dawał już jako jedenastolatek, a z potrzeby sięgania do pedałów fortepianu, narodził się stołek z regulowaną wysokością. Wśród patentów Józefa Hofmanna znajdujemy także wiele ciekawych wynalazków poprawiających komfort jazdy samochodem: teleskopy samochodowe, zderzaki sprężynowe, pneumatyczne amortyzatory, prototyp GPS-a czy usprawniających grę na fortepianie i nagrywanie muzyki: fortepian o węższych klawiszach, sposób na zmniejszenie oporu klawiszy w trakcie gry czy przedłużacze do pedałów. Józef Hofmann większość swoich wynalazków opatentował w Stanach Zjednoczonych, co przynosiło mu spory dochód.
Jan Czochralski – wynalazca, który dał podstawy współczesnej elektronice i kolei!
Jan Czochralski urodził się w 1885 roku w Kcyni koło Bydgoszczy, która wówczas znajdowała się w zaborze pruskim. Mając dryg do eksperymentów chemicznych szybko opuścił rodzinny dom, zdobył wykształcenie na Politechnice Berlińskiej, równolegle pracując w laboratoriach AEG. W 1916 odkrył metodę wytwarzania monokryształów, zwłaszcza półprzewodników, których używa się do budowy tranzystorów niezbędnych do działania większości urządzeń elektronicznych: telefonów, komputerów, aparatów, tabletów itd. Metodę tę świat naukowy ochrzcił metodą Czochralskiego, ale nie została ona opatentowana. Kolejnym wynalazkiem był stop na panewki łożysk ślizgowych, nazwany metalem B lub bahnmetallem. Stop ten był odpowiednio miękki, by właściwe smarować osie wagonów, a jednocześnie dość twardy, by długo funkcjonować. Uzyskany w 1926 roku patent, został niemal od razu wykupiony przez niemiecką kolej, co pozwoliło na przyspieszenie transportu.
To nie jedyne wynalazki XX wieku skonstruowane przez Polaków. Na tej liście powinno znaleźć się o wiele więcej rozwiązań jak chociażby: świetlówka, semafor, zegar pulsarowy, bomba kryptologiczna, radiomikroskop, magnetofon reporterski “Nagra” teletroskop, bomba wodorowa, parabeny w kosmetykach czy pasta do zębów z aktywnym węglem. Od rozrywki po medycynę, od matematyki, logiki i początków programowania po kosmetologię i higienę – w każdej dziedzinie znajdziemy ciekawe polskie wynalazki.
