Polskie firmy chętnie chronią znaki towarowe i wzory przemysłowe w Unii Europejskiej
Pomimo pandemii statystyki Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) wskazują na stale rosnące zainteresowanie unijnym systemem ochrony znaków towarowych i wzorów przemysłowych. Do EUIPO wpłynęło w 2020 roku 176 987 zgłoszeń znaków towarowych UE (EUTM), co stanowi rekordową liczbę i wzrost o ponad 10% w stosunku do roku 2019. W przypadku wspólnotowych wzorów przemysłowych (RCD) roczny wzrost liczby zgłoszeń kształtował się na niższym poziomie – 3.62% przy liczbie 111 598 zgłoszeń w 2020 roku.
W zeszłym roku Chiny z liczbą 28 689 zgłoszeń znaków towarowych wyprzedziły – wcześniejszych liderów – Niemcy i USA. Polska znalazła się w tym zestawieniu na wysokim 9 miejscu, z liczbą 4 903 zgłoszeń i prawie 13% wzrostem w stosunku do roku 2019, dystansując takie kraje jak Szwajcaria, Austria, Dania, Szwecja czy Japonia. W odniesieniu do wzorów przemysłowych Polska utrzymała się na miejscu 7 z liczbą 4 800 zgłoszeń i 2% wzrostem w stosunku do ubiegłego roku.
Źródło: EUIPO Consolidated Annual Activity Report 2020
Źródło: EUIPO Consolidated Annual Activity Report 2020
Znaki towarowe rejestrowane w EUIPO przez polskie podmioty dotyczyły w największym zakresie usług reklamowych i zarządzania biznesem, a także urządzeń, przyrządów i komputerów oraz badań, usług naukowych i technicznych. Kolejne kategorie wskazują na aktywność przemysłu kosmetycznego, chemicznego i farmaceutycznego. Dane te wpisują się w tendencje widoczne dla ogółu rejestracji znaków towarowych w EUIPO.
Źródło: EUIPO Statistics for European Union Trade Marks 1996-01 to 2021-06 Evolution
Jeśli chodzi o ochronę wspólnotowych wzorów przemysłowych to polskie firmy uzyskały najwięcej rejestracji dla mebli, elementów budowlanych i konstrukcyjnych, opakowań i środków transportu.
Wśród wszystkich rejestracji wzorów przemysłowych w EUIPO dominują podobnie jak w przypadku polskich podmiotów także te dotyczące mebli, a następnie artykułów odzieżowych i pasmanteryjnych oraz sprzętu do zapisu, przekazu lub odczytu informacji a także urządzeń oświetleniowych.
Utrzymujący się, pomimo pandemii, wzrostowy trend zgłoszeń unijnych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych z Polski świadczy o rosnącej świadomości polskich przedsiębiorców w zakresie korzyści wynikających z ochrony własności intelektualnej na europejskim rynku oraz w obrocie elektronicznym.
Zdaniem eksperta
Na pytania dotyczące ochrony znaków towarowych i wzorów przemysłowych w systemie unijnym odpowiada rzecznik patentowy Magdalena Maksimowska, szefowa Zespołu Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych, wspólnik JWP Rzecznicy Patentowi – kancelarii będącej obecnie, według danych EUIPO, pełnomocnikiem zgłaszającym najwięcej znaków towarowych Unii Europejskiej na rzecz polskich podmiotów.
Ponad 12 % wzrost liczby zgłoszeń znaków towarowych z Polski w EUIPO w 2020 roku świadczy o stale rosnącym zainteresowaniu krajowych przedsiębiorców ochroną oznaczeń i wzorów w systemie unijnym. Z czego wynika to zainteresowanie?
System unijny pozwala uzyskać jednolite prawo wyłączne na terytorium wszystkich państw członkowskich UE. Sądzę, że to właśnie aspekt terytorialny jest tutaj przeważającym argumentem dla przedsiębiorców, którzy chcą się otwierać na rynki zagraniczne. Dzisiejsze warunki wymagają operowania w szerszej niż tylko lokalna perspektywie. A dzięki prawu do znaku UE czy wzoru wspólnotowego za stosunkowo (w porównaniu do kosztów uzyskania ochrony np. tylko w UPRP) niewielką kwotę przedsiębiorcy mogą ubiegać się o ochronę swoich oznaczeń na rynku europejskim – to zachęcająca perspektywa i szerokie możliwości.
Stosunkowa łatwość w uzyskiwaniu rejestracji znaku towarowego i wzoru przemysłowego w EUIPO może powodować także nadużycia. Czy w przypadku systemu unijnego obserwuje się zjawisko zgłoszeń w złej wierze czy wręcz trolli znakowych?
System unijny nakłada na przedsiębiorców obowiązek monitorowania swoich praw wyłącznych. EUIPO sam z siebie nie bada kwestii takich, jak np. zgłoszenia cudzych znaków towarowych czy zgłoszenia w złej wierze. Niemniej jednak, rejestr unijny jest – w mojej ocenie – dosyć szczelny, co zapewne wynika z faktu, iż Zgłaszający są coraz lepiej wyedukowani i wiedzą, że prawa wyłączne należy monitorować i reagować na bieżąco, jeśli w rejestrach pojawia się coś niepokojącego. Usługa monitorowania znaków towarowych stała się w tej chwili już pewnym standardem, na którego brak nie może sobie pozwolić żaden szanujący się przedsiębiorca. Wszelkie bezprawne zgłoszenia są zatem na bieżąco eliminowane chociażby w drodze postępowań sprzeciwowych. Po tego rodzaju instrumenty nasi klienci również sięgają z pełną świadomością, co jak sądzę także wpływa na popularność unijnego sytemu ochrony znaków towarowych i wzorów przemysłowych.
Wyobraźmy sobie sytuację, w której producent rowerów dziecięcych, które świetnie sprzedają się na jednej z globalnych platform internetowych nie posiadający unijnej rejestracji na oznaczenie sygnujące rowery zostaje zablokowany ponieważ inna firma, która chce wejść ze sprzedażą analogicznych produktów przypominających te będące już w obrocie przedkłada świadectwo rejestracji identycznego unijnego znaku towarowego na te właśnie produkty. Co może zrobić przedsiębiorca nie posiadający unijnej rejestracji, gdy ktoś dokona zgłoszenia do EUIPO podobnego lub identycznego oznaczenia czy wzoru i na tej podstawie próbuje zablokować sprzedaż produktów tego przedsiębiorcy np. na internetowych platformach sprzedażowych?
W takich przypadkach powstaje pytanie nie tylko o pierwszeństwo z formalnej rejestracji, ale również w przypadku znaków towarowych, np. o to, kto de facto jako pierwszy zaczął używać danego oznaczenia na rynku. Problem jest złożony i zależny od okoliczności danej sprawy. Niemniej jednak, istnieją procedury sporne pozwalające na wzruszanie już udzielonych praw. Wymaga to wdania się w spór, który bywa kosztowny, a także czasochłonny i wykazywania, np. braku nowości w przypadku wzorów przemysłowych. Dlatego lepiej ubiegać tego rodzaju sytuacje i zawczasu zapewnić sobie ochronę wyłączną w UE, wnioskując o udzielenie stosownych praw wyłącznych zanim wprowadzimy dany produkt na rynek.
O czym powinien pamiętać przedsiębiorca zgłaszający znaki i wzory w EUIPO? Czego należy unikać?
Z mojej praktyki wynika, iż kluczowe jest opracowanie przemyślanej i skrojonej na miarę konkretnych potrzeb klienta strategii zgłoszeniowej czy to w zakresie oznaczeń czy wzorów. Swoje działania trzeba planować realnie, ale perspektywicznie, aby nic nam nie umknęło z zakresu ochrony wyłącznej, o którą będziemy wnioskować do EUIPO. Jak zawsze warto być oryginalnym i kreatywnym – dlatego unikajmy naśladowania. Bądźmy w zamian za to fantazyjni w kreowaniu nowych oznaczeń i designu.
